Ορθοδοξος Ναος στα Πουληθρα Κυνουριας, Πελοποννησος

Το αρχιτεκτονικό πρόβλημα του σύγχρονου ορθοδόξου ναού αποτελεί μία από τις πολλές όψεις του κεντρικού προβλήματος τής σύγχρονης ορθόδοξης εκκλησίας. Στη λειτουργική περιοχή, και ειδικότερα στην περιοχή του λειτουργικού χώρου, το ζήτημα είναι να βρεθεί πρώτα τι πρέπει να εκφρασθεί, ποιο είναι δηλαδή το αναλλοίωτο συμβολικό περιεχόμενο, και ύστερα πώς θα εκφρασθεί.

Ο λειτουργικός  χώρος συμβολίζει το σύμπαν. Το σύμπαν περικλείεται από τον ουρανό, έννοια αισθητικά εκφράσιμη με το ημισφαιρικό κοίλο. Το πρώτο λοιπόν βασικό συμβολικό στοιχείο είναι η κοίλη κάλυψη, και ο κατακόρυφος άξονας που πρέπει να ορίζει. Το δεύτερο ο οριζόντιος άξονας του τελετουργικού με τέρμα το κοίλο του ιερού. Ακολουθεί σειρά άλλων συμβολικών στοιχείων, η μελέτη των όποιών μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη καθορισμό του περιεχομένου που πρέπει να εκφρασθεί.

Το δεύτερο σκέλος του αρχιτεκτονικού προβλήματος είναι το πώς θα μπορέσουν να διατυπωθούν οι παραπάνω συμβολισμοί με ελευθερία, στην αισθητική γλώσσα που τείνει να διαμορφώσει ο σύγχρονος Έλληνας αρχιτέκτων. Για να εκφράσει η αρχιτεκτονική το πνευματικό περιεχόμενο του σύγχρονου ορθόδοξου λειτουργικού χώρου χρειάζεται, όχι μόνο φαντασία, αλλά και τη συμβολή της τεχνικής των σύγχρονων εκφραστικών μέσων, του υλικού και του χρώματος.

Στα Πούληθρα το θέμα, από λειτουργική άποψη, ήταν περιορισμένο, γιατί επρόκειτο μόνο για την διαμόρφωση της καλύψεως ενός ναού όπου οι βασικοί τοίχοι υπήρχαν και καθόριζαν ακόμη και τον τύπο της καλύψεως (σταυροειδής). Παρ' όλα αυτά υπήρχαν μέχρι τον τελικό καθορισμό της μορφής, αρκετές δυνατότητες στην τεχνική, τα εκφραστικά μέσα, το φως, το υλικό και το χρώμα.

Από τεχνική άποψη, χαρακτηριστική είναι η αυτοτέλεια των στοιχείων και η ανεξαρτοποίηση της στηρίξεως του τρούλου από εκείνη των θόλων και των λοιπών οροφών. Από εκφραστική άποψη, κύρια επιδίωξη ήταν η μορφολογική διατύπωση της στατικής λειτουργίας που πραγματοποιήθηκε με τη διάκριση των στοιχείων και την αποκλειστική πλήρωση των στατικών κενών με διαφανή μέσα. Σαν υλικά χρησιμοποιήθηκαν γυμνό μπετόν, βαμμένο στο χρώμα του, τοίχοι πληρώσεως τυμπάνων από πηλοσωλήνες στο χρώμα τους και γυαλί. Η όλη κατασκευή της καλύψεως χωρίζεται από την παλαιά βάση με μια βαθιά εγκοπή, βαμμένη μπλέ.

 
Κείμενο από το περιοδικό: «αρχιτεκτονικά θέματα» Νο 2 , 1968.